تا به حال فکر کرده اید در شرایط اضطراری در غواصی چه عکس العملی باید از خود نشان دهید و برای پیشگیری از خطرات احتمالی چه کارهایی را باید انجام دهید؟

دوره امداد و نجات بین المللی غواصی که شامل دو مرحله ی تئوری و عملی می باشد، کاملا شناخته شده است. در این دوره موارد بسیاری از جمله شیوه تقویت اعتماد به نفس در خود و یا در همیار غواص و همچنین انجام تکنیک های لازم در هنگام مواجهه با بحران آموزش داده می شود. کارل شریوز، مدیر اجرایی توسعه فنی PADI (انجمن مربیان حرفه ای غواصی)، می گوید: "معمولا اکثر غواصانی که موفق به گذراندن و دریافت مدرک دوره امداد و نجات بین المللی غواصی می شوند، از آن به عنوان چالش برانگیزترین دوره یاد می کنند". در ضمن او به کسانی که این دوره را نگذرانده اند توصیه می کند که حتما در این کلاس ها شرکت کنند چرا که با دانستن نکات ضروری با اطمینان بیشتری غواصی می کنند و قادر خواهند بود هنگام مواجه شدن با بحران، شرایط را به نحو مطلوبی مدیریت کنند.

مدارک پیش نیازجهت شرکت در دوره

·         دوره پیشرفته ی غواصی در آب های آزاد (Advanced Open Water Diving )

·         دوره مراقبت های ویژه ی احیای بیمار(CPR)- مدت اعتبار 24 ماه.                                                         

·         دوره کمک های اولیه (EFR and First Aids)- مدت اعتبار 24 ماه.

همچنین به عنوان غواص بایستی به لحاظ سلامت روحی و فیزیولوژی بدنی از وضعیت مطلوبی برخوردار باشید. منظور از وضعیت مطلوب این نیست که بدن شما در حد یک ورزشکار حرفه ای و المپیکی ورزیده و آماده باشد بلکه بایستی دارای حد معینی از تناسب اندام باشید. در دوره امداد و نجات غواصی با مباحث تئوری به شرح زیر آشنا می شوید و به صورت عملی نیز انجام خواهید داد:

Ø      کمک به غواص خسته یا ترسیده در سطح

Ø      به کار گیری الگوهای جستجوی زیر آب از طریق قطب نما جهت یافتن غواص یا همیار غواص گم شده

Ø      نحوه معاینه و بررسی حال غواص بی هوش و انتقال وی به یک مکان امن در حین انجام عملیات احیاء

Ø      نحوه ی خارج کردن غواص بی هوش بدون واکنش از درون آب

Ø      سیستم های اکسیژن رسانی اضطراری

Ø      کمک های اولیه مرتبط با جراحات آبزیان

Ø      کمک های اولیه برای عارضه فشار

Ø      تکنیک های تنفس امداد و نجات

Ø      مشکلات ایجاد شده وابسته به تجهیزات و رفع آن

Ø      شناخت و مدیریت استرس در غواص

Ø      مدیریت بحران و کاربرد استفاده درست از تجهیزات

داشتن نگرش مثبت اصلی ترین کلید موفقیت در زندگی و به ویژه در این حرفه است. چرا که در بعضی مواقع ممکن است عملیات مراقبت از فرد آسیب دیده یا بیمار با مشکل مواجه شود، در این صورت داشتن نگرش مثبت امری ضروری است که به شما کمک می کند تا نهایت تلاش خود را برای حفظ جان بیمار انجام دهید؛ اگرچه در برخی شرایط علی رغم تلاش بی دریغ امدادگران، باز هم نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد.

به گفته شریوز در غواصی همانطور که شرایط و وضعیت هیچ دو فرد آسیب دیده ای شبیه به هم نیست، مهارت های انجام امداد و نجات هیچ دو امدادگری هم مشابه هم نیست. در واقع هر امدادگر به میزان توانایی ها و هوش فردی خود تکنیک های امداد و نجات و همچنین نحوه ی اجرا کردن آن ها را فرا می گیرد. زمانی که بر تکنیک های تئوری به خوبی تسلط پیدا کردید، می توانید آن ها را جامه ی عمل بپوشانید به این صورت که با شرایط واقعی شبیه سازی و تطابق دهید. نکته ی حائز اهمیت آن است که بدانید هیچ وقت نباید به تناسب موقعیت از روی احساسات تصمیم بگیرید بلکه عملکرد شما همیشه باید منطقی و صحیح باشد. همچنین یاد می گیرید که علی رغم تلاش های فراوان شما به عنوان امدادگر، ممکن است که همیشه هم پایان خوشی وجود نداشته باشد. 

یک امدادگر متعهد و حرفه ای زمانی که متوجه می شود غواصی نیاز به کمک دارد، سراپا غرق امدادرسانی به فرد آسیب دیده می شود چنان که حتی خودش را نیز فراموش می کند و برای نجات او هر کاری انجام می دهد. در واقع دوره امداد و نجات تنها برای یادگیری مهارت های امدادرسانی به افراد آسیب دیده و بیمار نیست بلکه قبل از هر چیز ایمنی شخص امدادرسان اهمیت دارد و تکنیک های لازم را آموزش می بیند. گذراندن این دوره باعث ایجاد هوشیاری و مراقبت بیشتر در فرد می گردد. به طور مثال، بعد از گذراندن این دوره شما تجهیزات خود  یا همیار غواصتان را با آگاهی بیشتر برا ی هر بار غواصی آماده، تنظیم و کنترل می نمایید. همچنین در صورت بروز مشکلات جزئی می توانید آنها را برطرف کنید چرا که اگر در ابتدا این کار را انجام ندهید، همین مشکلات به نظر ناچیز ممکن است به مسئله ای جدی تبدیل شود و امنیت شما را به خطر اندازد. این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که شما تحت هر شرایطی، به بیشترین چیزی که نیاز دارید آرامش و اعتماد به نفس است. بسیاری از مواقع دیده شده که به دلیل وجود احساس ترس، غواص حتی فراموش کرده است که جلیقه کنترل شناوری خود را پر از باد کند؛ به همین خاطر مجبور است برای نگه داشتن سر خود بر روی سطح آب، تلاش بسیار کند و همین امر باعث خستگی زود هنگام غواص و در نهایت منجر به ایجاد خطراتی نیز می گردد.

مزایای دوره امداد و نجات غواصی

هر امدادرسان، جهت امدادرسانی و برطرف کردن مشکلات پیش آمده در زیر آب، بایستی همیشه از اصل زیر پیروی کند:

" توقف، تنفس، تفکر، تعمّل"

در توضیح این اصل باید گفت که قبل از انجام هرعکس العملی اول توقف کنید! نفس عمیق بکشید و با نگاه کردن و بررسی کردن مشکل پیش آمده به آن موضوع فکر کنید، تصمیم گیری کنید و در نهایت  وارد عمل شوید (Stop, Breathe, Think, Act). یکی از مزایای تنفس عمیق این است که نه تنها تصمیم عجولانه ای برای امدادرسانی به فرد آسیب دیده نمی گیرید، بلکه حتی تا یافتن راه حل مشکل برای خود زمان می خرید. گاهی اوقات مشکل پیش آمده خیلی جزئی تر از خطری است که ممکن است شما به عنوان امدادرسان، به دلیل واکنش ناشی از ترس و نگرانی خود برای نجات جان بیمار یا غواص آسیب دیده، ایجاد نمایید. در ضمن، شما به عنوان یک امدادگر، با یادآوری تکنیک های ساده امداد و نجات هم به امنیت خودتان و هم به امنیت فرد آسیب دیده کمک می کنید و با رعایت آن نکات تا حدی از خطرات احتمالی در امان خواهید بود.

گاهی اوقات و به تناسب شرایط، عملیات نجات با ید با همکاری چند نفر در یک گروه انجام شود؛ در این گونه مواقع مهمترین کار چگونگی مدیریت عملیات نجات می باشد. معمولا در چنین شرایط سخت و پیچیده ای برای هر شخص یا گروه وظیفه خاصی در حیطه ی مهارت و تخصصش مقرر می گردد مانند: گروه جست و جو گران، گروه پزشکی، گروه کمک های اولیه، ارتباطات و گردآوری اطلاعات. بنابراین هدایت این گروه ها، پیگیری انجام کار های امداد و نجات و به طور کلی مدیریت تمام موارد نیاز به آموزش و کسب تجربه و مهارت دارد.

براساس گفته های شریوز، به ندرت پیش آمده است که عملیات نجات در مرز بین مرگ و زندگی قرار بگیرد. همچنین او می گوید که بیش از 30سال قبل دوره امداد و نجات غواصی، مراقبت های ویژه احیای قلب (CPR) و کمک های اولیه را گذرانده و آموزش دیده است؛ قبل از اینکه حتی برای اولین بار در وضعیت کمک کردن به یک غواص بی هوش قرار بگیرد. در ادامه خاطره ای تلخ و شیرین تعریف می کند: "در سال 2012، سیستم تنفسی مدار بسته (Rebreather) ی یکی از غواص ها با مشکل مواجه شد، نتوانست تنفس کند و به حالت کما رفت؛ البته خیلی خوش شانس بود چون هم در عمق کمی از آب مشغول غواصی بود و هم یک گروه 6 نفری از مربیان که من هم عضوشان بودم، در کنارش بودند. به سرعت راه تنفسی اَش را باز کردیم، من شرایط را طوری آماده کردم که او هم بتواند با سیستم تنفسی شخصی ام نفس بکشد تا جایی که با کمک گروه، او را به کنار ساحل آوردیم و عملیات احیا (CPR) را در ظرف 2 دقیقه انجام دادیم. سرانجام به هوش آمد و او را به بیمارستان منتقل کردیم. یک شب بستری و تحت نظر پزشک بود و بعد از بهبودی کامل مرخص شد. مهم ترین قسمتی که به خاطر دارم احساسی است که در آن لحظه و با دیدن آن شرایط داشتم! چون اولین باری بود چنین شرایطی را تجربه می کردم و البته با کمک دوستانم هر آنچه را که می دانستیم به مرحله ی عمل رساندیم تا او را نجات دهیم".

پس می توان گفت که تقریبا با شرکت در هر دوره آموزشی پیشرفته، قادر خواهید بود تا سطح اطلاعات و مهارت های خود را افزایش دهید. بنابراین بهترین شرایطی که می توانید مهارت های خود را در زمینه امداد و نجات ارتقا دهید، شرکت در دوره ی امداد و نجات غواصی است.

گردآوری و ترجمه:بخش آموزش شرکت توسعه تجهیزات غواصی ایران